31 Oct
ខ្មែរយើងមានល្បែងប្រជាប្រិយច្រើនបែបសម្រាប់លេងកំសាន្ដក៏ដូចជាបង្កើនសតិបញ្ញានិងភាពរហ័សរហួន ។ សីជាល្បែងមួយប្រភេទដែលខ្មែរយើងលេងពេលទំនេរពីការងារ ។ អ្នកដែលល្បែងនេះភាគច្រើនជាបុរស ។ តើស្រ្ដីលេងមិនកើតឬយ៉ាងណា ? ទើបបានជាមិនសូវឃើញស្ត្រិនិយមលេង ?
សព្វថ្ងៃនេះយើងមិនសូវមានឃើញគេលេងប៉ុន្មានទេ ។ កាលនៅភ្នំពេញ ពេលល្ងាច ខ្ញុំតែងឃើញគេលេងសីនៅលើរោងមួយស្ថិតនៅខាងមុខវត្ដភ្នំ ជិតនាឡិកា ។ ខ្ញុំឃើញនេះយូរដែរហើយ ប៉ុន្ដែដល់សព្វថ្ងៃនេះ មិនដឹងថាគេនៅលេងដូចមុនដែរឬទេ ? ឬរោងនោះត្រូវគេរើទៅណាបាត់ហើយក៏មិនដឹង ។
អត្ថបទទាក់ទង៖
22 Oct
ពេលវេលាចូលរៀននៅស្រុកថៃខុសគ្នាពីស្រុកយើង ដោយឆមាសទី១ គេចាប់ផ្តើមពីខែឧសភា ដល់ខែតុលា ហើយឆមាសទី២ ចាប់ផ្តើមពីខែ វិច្ចឆិកាដល់ខែកុម្ភៈ ឯវ៉ាកងធំគឺនៅចន្លោះពីខែមិនា ដល់ខែ មេសា ដោយខុសពីស្រុកយើង។ ដោយឆ្លៀតពេលវ៉ាកងតូច និង ដោយបានការអនុញ្ញាតិឲ្យសម្រាកមួយសប្តាហ៍ បើរាប់បញ្ចូលពីរថ្ងៃទៀតគឺ សៅរ៍ អាទិត្យ គ្រួសារយើងបានឱកាសមកលេងស្រុករយៈពេល ៩ ថ្ងៃពេញ ។
ក្នុងគម្រោងរបស់យើងគិតថា យើងអាចមានពេលជួបជាមួយអ្នកភូមិយើង ចំណែកកូន ៗ វិញ គេបានត្រៀមសម្លៀកបំពាក់ដើម្បីលេងទឹកជាមួយប្អូន ៗ (ដានី នូ ៗ និង អាពេជ្រ) ។ តែដោយសារតែស្រុកយើងមានបញ្ហា គឺពេលទៅដល់ផ្ទះ ម្តាយរបស់ខ្ញុំជាអ្នកឈឺភ្នែកចុងក្រោយគេបង្អស់សម្រាប់មនុស្សក្នុងផ្ទះ ជួនជាចៃដន្យ កូន ចៅទៅដល់ ក៏ដូចជាបន្តត្រកូលជម្ងឺនេះបន្តទៅទៀតដែរ ។ ជម្ងឺនេះបានតាមយើងតាំងពីស្រុកខ្មែររហូតដល់ កន្លែងធ្វើការវិញ ។ ទៅបានមួយថ្ងៃកូនស្រីច្បងចាប់ផ្ដើមមុនគេ ក្រោយមកកូនប្អូន និងចុងក្រោយគេគឺមុនពេលដែលចេញដំណើរមកវិញ ថ្ងៃសុក្រខ្ញុំក៏ចាប់ផ្តើម ឯប៉ារបស់កេវិញក៏ចាប់ផ្ដើមមានអាការក្រោយគេ ពេលចូលដល់ទឹកដីថៃ ។ ប្រហែលជាគាត់អស់ផៅវើ ទប់ទល់លែងជាប់ ព្រោះយើងបាននៅក្នុងរថយន្ដជាមួយអ្នកជំងឺចក្ខុបីនាក់នៃគ្រួសារ ។
កាលនៅស្រុក យើងបានទិញថ្នាំទាំងលេបទាំងបន្តក់មកប្រើ ។ អ្នកនៅភ្នំពេញមួយចំនួនធំប្រហែលជាស្គាល់ហាងថ្នាំល្បីមួយនៅភ្នំពេញ ម្ដុំផ្សារដើមគលក់បន្លែ ។ ប៉ុន្ដែអាការមិនបានធូរទេ ។ មកដល់ស្រុកថៃយើងនៅបន្ដប្រើថ្នាំមកពីស្រុកដដែល ។ ទន្ទឹមនឹងឳពុក និង កូន ៗ បានបន្តដំណើរទៅមហាសារខាមទៀត ហើយពួកគាត់ក៏បានទៅរកពេទ្យដែលងមានទីតាំងនៅក្នុងសាកលវិទ្យាល័យ ។ ក្រោយពីពិនិត្យនិងសួរនាំអំពីអាការជំងឺ ពេទ្យបានឲ្យថ្នាំពីរដប សរុបតម្លៃ ៩១បាត (១២០០០៛) ។ ដបទីមួយគឺ Hista-Oph និងទី ២ គឺ Poly-Oph ។ ចំណែកថ្នាំដែលយកមកពីស្រុកនោះឈប់ប្រើហើយ ព្រោះដាក់ទៅដូចជាមិនឃើញគ្រាន់បើសោះ ។ ប៉ុន្ដែមុននឹងបញ្ជូនចូលថង់សម្រាម យើងយកមកមើលលេង ស្រាប់ឃើញកាលបរិច្ឆេទផុតកំណត់ (ហួសដឺឡេ) ។ ផលិតឆ្នាំ ២០១០ ផុតកំណត់ ២០១២ ។
ថ្នាំដែលទើបនាំមកប្រើថ្មីនេះ ដបទីមួយជាថ្នាំបំបាត់ការរមាស់ និងទី ២ ជាពពួកថ្នាំសម្លាប់ផ្សះ ។ គ្រូពេទ្យណែនាំឲ្យរក្សាថ្នាំក្នុងទូរទឹកក ឬទុកក្នុងម្លប់ មិនឲ្យត្រូវពន្លឹថ្ងៃ ។ ក្រោយពេលបើកប្រើមួយខែត្រូវបោះចោល ។ ឯលទ្ធផលបឋម ឃើញថាអាការដូចជាធូរច្រើនជាងមុន អភ័ព្វតែខ្ញុំនៅម្នាក់ឯងហើយ ភ្នែកហើមដូចត្រីឆ្តោរទៀត មិត្តភក្តិរួមការងារបង្អាប់ថា “នឹកកូន នឹកប្តីពេក ដេកយប់ឡើងហើមភ្នែកអស់” ។
ដល់ម៉ោងបង្រៀនសិស្ស ៗ របស់ខ្ញុំតាមសួរថា ហេតុអ្វីបានជាអ្នកគ្រូពាក់វ៉ែនតាខ្មៅអញ្ចឹង ? ខ្ញុំក៏ឆ្លើយថា “គ្រូចង់ប្តូរស្តៃល៍” ។ ឯសិស្សខិលរបស់ខ្ញុំវិញខ្លះប្រាប់ថា “អ្នកគ្រូពាក់វ៉ែនតាខ្មៅអញ្ចឹងស៊ិចស៊ីណាស់” ។ …
11 Oct
គុកពាក្យនេះស្តាប់ទៅដូចជាសាមញ្ញណាស់ តែសម្រាប់មនុស្ស ៩៩ភាគរយ គ្មាននរណាម្នាក់ចង់ដឹង ចង់ឃើញ និង ចង់ចូលទៅក្បែរវានោះទេ ។
ខ្ញុំមានអារម្មណ៍រន្ធត់ជាខ្លាំងនៅពេលទទួលបានព័ត៌មានថា ថ្ងៃស្អែកនេះខ្ញុំត្រូវទៅប្រឡងសិស្សនៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំង ។ ដោយកន្លែងធ្វើការថ្មីរបស់ខ្ញុំជាសាលាបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ដូច្នេះខាងសាលា តែងតែផ្លាស់ប្តូរគ្រូដើម្បីទៅបង្រៀននៅទីនោះជាប្រចាំ ។
មុននឹងចូលទៅដល់កន្លែងឃុំឃាំង ខ្ញុំត្រូវប្រមូលសម្ភារៈទាំងអស់ដែលនៅជាប់នឹងខ្លួន យកទៅផ្ញើនឹងអ្នកសន្តិសុខ ដោយដាក់ក្នុងទូដែកមួយដែលចាក់សោរជិត គឺគ្រប់គ្នាអាចចូលទៅបានតែខ្លួន ឯសម្ភារៈផ្សេងទៀត ត្រូវបានគេឆែកឆេរយ៉ាងលម្អិតមុននឹងអនុញ្ញាតិឲ្យនាំចូល ។ ក្រុមយើងត្រូវធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់របងខ្ពស់ ៗ ពីរកន្លែងដែលរុំព័ទ្ធទៅដោយបន្លាលួសអគ្គីសនី ព្រមទាំងទ្វារដែកដែលចាក់សោរចំនួន ៥ ជាន់ទើបយើងអាចទៅដល់គោលដៅរបស់យើង ។ នៅចន្លោះពីទ្វារមួយទៅទ្វារមួយទៀត មានអ្នកយាមចំនួនបីនាក់ ។ ក្រុមការងាររបស់យើងមានគ្នាចំនួន ៦ នាក់ ស្រី៤នាក់ ប្រុស ២នាក់ ។ ដើម្បីការពារសន្តិសុខរបស់ពួកយើង មានអ្នកយាមនៅទីនោះអមដំណើរចំនួន ៤ នាក់ ក្នុងចំណោមទាំងបួននាក់នោះមានបុរសម្នាក់អាយុ ៥៧ ឆ្នាំសម្តីសំដៅនិងឬក្សពាររបស់គាត់ទន់ភ្លន់ និង ម៉ឺងម៉ាត់ជាងគេ ខ្ញុំដៅបានថាគាត់ប្រហែលជាអ្នកមានមុខមានមាត់ ឬ ជាអ្នកធំនៅកន្លែងនោះហើយមើលទៅ ព្រោះអ្នកផ្សេងទៀតនៅពេលដែលឃើញគាត់ គេនាំគ្នាឱនលំទោន ដោយក្តីគោរព ។ នៅអមសងខាងផ្លូវដែលយើងធ្វើដំណើរទៅនោះ ខ្ញុំសង្កេតឃើញមានទ្រុង(ប្រៀបដូចជាទ្រុងសត្វ) ជាច្រើនដែលគេខ័ណ្ឌដាច់ពីគ្នា ។ ដោយទ្រាំមិនបានខ្ញុំក៏ចាប់ផ្តើមសួរបុរសចំណាស់ដែលរួមដំណើរជាមួយយើងនោះ គាត់បា្រប់ថាការខ័ណ្ឌទ្រុងដូច្នេះគឺជាការខណ្ឌអ្នកទោសទៅតាមកម្រិត ។ មានទ្រុងមួយនោះគួរឲ្យអនិច្ចាណាស់ អ្នកនៅក្នុងទ្រុងនោះ ត្រូវគេដាក់ច្រវ៉ាក់ទាំងដៃ និង ជើង ឃើញ ហើយពិតជាគួរឲ្យរន្ធត់ខ្លាំងណាស់ ។ ឆ្លងពីទ្រុងនោះទៅ មានទ្រុងមួយទៀត បើមើលពីសភាពនិងរូបរាង គឺយើងមិនអាចបែងចែកបានទេថា ពួកគាត់ជាអ្នកទោស ព្រោះនៅទីនោះមានកន្លែងអង្គុយលេង មានព្រះពុទ្ធរូបសម្រាប់ឲ្យបូជា និងមានមនុស្សនៅកកកុញ មានពន្លឺព្រះអាទិត្យគ្រប់គ្រាន់…។ ឆ្លងផុតពីនោះទៅយើងក៏បានទៅដល់គោលដៅរបស់យើង ។ ពួកយើងក៏នាំគ្នាបំពេញភារកិច្ចតាមគោលដៅរៀងៗខ្លួន ។
គោលដៅរបស់ខ្ញុំដែលទៅកាន់ទីនោះគឺបង្រៀនភាសាខ្មែរដល់អ្នកទោស(ខេត្តសុរិន្រ្ទ) ។ ខ្ញុំអង្គុយចុះនិងមានការស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅ ពី បុគ្គលិកព្រមទាំងអ្នកសិក្សានៅទីនោះខ្ញុំជជែកលេងជាមួយពួកគាត់ ដោយមិនចាប់អារម្មណ៍ពី ឋានៈរបស់ពួកគាត់នៅពេលនោះឡើយ ព្រោះអ្នកដែលមករៀននោះ គឺសុទ្ធតែជាអ្នកទោសដែលជិតដល់ពេលដែលត្រូវដោះលែង ហើយក៏ជាមនុស្សដែលព្រមផ្លាស់ប្តូរខ្លួនឯងផងដែរ ។ តាមខ្ញុំសង្កេតគឺពួកគាត់តាំងចិត្តរៀនជាងអ្នកនៅខាងក្រៅ អ្នកដែលមានឱកាសរៀន ។
មុនពេលបង្រៀនខ្ញុំបានជួបមនុស្សម្នាក់ដែលជាប់ទោសនៅទីនោះ គាត់មានស្រុកកំណើតនៅ ទីរួមខេត្តតាកែវ គាត់បា្រប់ថាគាត់ត្រូវបានគេកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធធនាគាររយៈពេល ២៤ ឆ្នាំ ដោយសារតែករណីជួញដុរគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ ។ ខ្ញុំក៏សួរគាត់ទៀតថា ចុះបងមានដឹងទេថា នោះជាគ្រឿងញៀន គាត់ថា គាត់ដឹងតែមកពីគាត់ចង់បានលុយ ទើបគាត់ធ្វើអញ្ចឹង ។ នៅក្នុងគុកនោះមានអ្នកទោសជាង ១៥០០ នាក់ ក្នុងចំណោមអ្នកទោសទាំងនោះមានអ្នកទោសខ្មែរចំនួន ២០០នាក់ ភាគច្រើនគឺជាប់ចោទពីបទជួញដូរគ្រឿងញៀន ។
នេះជារឿងរ៉ាវមួយភាគតូចដែលខ្ញុំបានជួបនៅក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងខេត្តសុរិន្រ្ទ ។
vsthea 
មតិ